CCBE (AVRUPA BAROLARI VE HUKUK B İRL İKLER İ KONSEY İ) AVRUPADA AVUKATLARIN TEMS İLC İSİ

AVRUPADA AVUKATLIK MESLEĞİNE İLİŞ KİN TEMEL İLKELER TÜZÜ ĞÜ VE AVRUPADA AVUKATLARIN TAB İ OLDU ĞU MESLEK KURALLARI

Avrupa Barolar ve Hukuk Birlikleri Konseyi(CCBE)’nin temel amacı; avukatlık mesle ğinin icrası ile ilgili ortak menfaatlerin korunması, hukukun geli şmesi ve hukukun üstünlü ğü ile ilgili uygulamalar bakımından, adaletin yönetimi ve özellikle hukuk alanındaki somut geli şmeler ba ğlamında, gerek tam(Avrupa Birli ği üyesi, Avrupa Ekonomik Bölgesi ve İsviçre Konfederasyonu), gerek ortak(yedek), gerekse gözlemci üye statüsünde bulunan üye baroları, hukuk alanındaki somut geli şmeler ba ğlamında; Avrupa’da ve uluslar arası düzeyde temsil etmektir (CCBE Tüzü ğü Madde III 1.a).

Bu kapsamda CCBE; 700,000’den çok Avrupalı avukatın üyeli ği ve katılımından meydana gelmi ş bulunan baro ve hukuk birli ğinin Avrupa’daki resmi temsilcisi konumunda bulunmaktadır.

CCBE ekli olarak sunulmakta olan ve birbirlerinden ayrı fakat tamamlayıcı özellik gösteren, iki ayrı temel düzenlemeyi kabul etmi ş bulunmaktadır.

Bu düzenlemelerin en yenisi; CCBE’nin 24 Kasım 2006 tarihinde Brüksel’de yapılan genel kurul toplantısında kabul edilmi ş bulunan Avrupada Avukatlık Mesle ğine İli şkin Temel İlkeler Tüzü ğü (Charter of Core Principles of The European Legal Profession )’dür. Söz konusu Tüzük, meslek kuralları(ahlak kuralları) olarak kabul edilmemektedir. Ancak bu kuralların, sadece CCBE’nin; asil, yedek ve gözlemci üyeleri bakımından de ğil, Avrupa genelindeki bütün avukatlara uygulanması amaçlanmı ştır. Tüzük, avukatlık mesle ği bakımından ulusal ve uluslar arası uygulamalar bakımından ortak kabul görmü ş ve uygulanan on temel ilkeyi içermektedir.

Tüzük, ba ğımsızlı ğını kazanmak için uğra ş veren baroların ba ğımsızlıklarını kazanmalarına yardım etmenin yanı sıra avukatlar arasında, avukatlık mesle ğinin toplum içindeki önemi konusundaki farkındalı ğı artırmayı amaçlamakta ve bu ba ğlamada hem avukatları, hem karar organlarını hem de genel olarak kamuyu ilgilendirmektedir.

Di ğer taraftan, Avrupada Avukatların Tabi Oldu ğu Meslek Kuralları (Code of Conduct for European Lawyers )’nın tarihi 28 Ekim 1988’e dayanmaktadır. Tüzük, üç defa de ğişikli ğe u ğramı ş olup, en son Portekiz, Porto’da 19 Mayıs 2006 tarihinde gerçekle şen genel kurul toplantısında yürürlükteki halini almı ştır. Bu Tüzük, tüm üye ülkeler için geçerlidir. Şöyle ki; bu ülkelerin barolarına üye avukatlar için(bu barolar CCBE nezdinde; ister tam, ister yedek ister gözlemci üye olsunlar) ba ğlayıcı olup, avukatlar; söz konusu Tüzük kurallarına; Avrupa Birli ği, Avrupa Ekonomik Bölgesi ve İsviçre Konfederasyonu, yedek ve gözlemci üye devletler sınırları içinde gerçekle ştirdikleri sınır ötesi faaliyetlerinde, uymak zorunda bulunmaktadırlar.

Sözü edilen metinlerden birincisinin şerhi, ikinci metnin ise açıklayıcı notu bulunmaktadır.

Avrupa genelinde avukatlık mesle ğinin deontoloji kurallarının temelini olu şturan, Avrupalı avukatın ve Avrupa’daki baroların geli şmesi ve şekillenmesine katkıda bulunan her iki metnin de çok önemli birer norm oldukları ku şkusuzdur.

• AVRUPADA AVUKATLIK MESLE Ğİ NE İLİŞ KİN TEMEL İLKELER TÜZÜ ĞÜ

• AVRUPADA AVUKATLIK MESLE Ğİ NE İLİŞ KİN TEMEL İLKELER TÜZÜ ĞÜ’NE İLİŞ KİN ŞERH

• AVRUPADA AVUKATLARIN TAB İ OLDU ĞU MESLEK KURALLARI

İÇİNDEK İLER

1. GİRİŞ 1.1. Avukatın Toplumdaki Görevi 1.2. Meslek Kurallarının Niteli ği 1.3. Kuralların Amacı 1.4. Ratione Personae (Ki şi Bakımından) Uygulama Alanı 1.5. Ratione Materiae (Madde Bakımından) Uygulama Alanı 1.6. Tanımlar

2. GENEL İLKELER 2.1. Ba ğımsızlık 2.2. Güven ve Dürüstlük 2.3. Sır Saklama 2.4. Di ğer Baro ve Meslek Örgütlerinin Kurallarına Uyma 2.5. Avukatlıkla Ba ğda şmayan Faaliyetler 2.6. Ki şisel Reklam

2.7. Müvekkilin Çıkarı 2.8. Avukatın Müvekkiline Karşı Sorumlulu ğunun Sınırı

3. MÜVEKK İLLERLE İLİŞ KİLER 3.1. Vekaletin/Talimatın Kabulü ve Sona Ermesi 3.2. Çıkar Çatı şması 3.3. Pactum de Quota Litis (Hasılı Davaya İş tirak Sözle şmesi ) 3.4. Ücretlerin Düzenlenmesi 3.5. Alaca ğa Mahsuben Ödeme 3.6. Avukat Olmayanlarla Ücret Payla şımı 3.7. Dava Masrafları ve Adli Yardım 3.8. Müvekkil Parası 3.9. Mesleki Sorumluluk Sigortası

4. MAHKEMELERLE İLİŞ KİLER 4.1. Mahkemede Geçerli Meslek Kuralları 4.2. Duru şmaların Adilane Yürütülmesi 4.3. Mahkemelerde Davranı ş 4.4. Yanlı ş veya Yanıltıcı Bilgi 4.5. Hakemler ve Di ğer Ki şilerle İli şkiler

5. AVUKATLAR ARASINDAK İ İLİŞ KİLER 5.1. Meslekta şlık Ruhu 5.2. Farklı Üye Ülke Avukatları Arasında İş birli ği 5.3. Avukatlar Arasında İleti şim 5.4. Tavsiye Ücreti 5.5. Kar şı Tarafla İleti şim 5.6. (6 Aralık 2002 tarihinde Dublin’de yapılan Genel Kurul Kararı ile metinden çıkarılmı ştır) 5.7. Ücretlerle İlgili Sorumluluk 5.8. Mesleki Geli şimin Sürdürülmesi 5.9. Farklı Üye Devlet Arasındaki Uyu şmazlıklar

AVRUPADA AVUKATLIK MESLE Ğİ NE İLİŞ KİN TEMEL İLKELER TÜZÜ ĞÜ (CHARTER OF CORE PRINCIPLES OF THE EUROPEAN LEGAL PROFESION) (Bu ilkeler 25.11.2006 tarihli CCBE Genel Kurulunda Kabul edilmi ştir) 1

“Hukukun üstünlü ğüne saygı esasına dayalı olarak kurulmu ş bulunan bir toplumda avukat özel bir role sahip bulunmaktadır. Avukatın görevi, yasaların izin verdi ği sınırlar içinde verilen talimatları yerine getirmekle ba şlayıp sona ermemektedir. Bir avukat, kendisine hak ve özgürlüklerinin savunulması ve sa ğlanması görevini verenlerin çıkarlarına ve adaletin sa ğlanmasına da hizmet etmek zorundadır ve bu ba ğlamda avukatın görevi sadece müvekkilinin davasını takip etmek olmayıp aynı zamanda müvekkiline danı şmanlık hizmeti vermektir. Bir toplumda avukatın mesleki faaliyetine saygı göstermek o toplumda demokrasi ve hukukun üstünlü ğünün varlı ğı için zorunlu bir ko şuldur.”

-CCBE Avrupa Avukatları için Meslek Kuralları Madde 1.1

Farklı yargı alanlarında çok az farkla ifade edilmiş olmalarına ra ğmen tüm Avrupalı avukatlar için geçerli olan, ortak temel ilkeler mevcuttur. Temel ilkeler, avukatların mesleki faaliyetlerinin tabi bulundu ğu çe şitli ulusal ve uluslar arası yasaya, düzenlemeye dayanmaktadır. Avrupalı avukatlar, Avrupa İnsan Hakları Sözle şmesi uyarınca zorunlu bulunan ve yargının/adaletin kurallara uygun biçimde yönetimi, adil 1

yargılanma hakkı ve adalete eri şim için gerekli olan bu ilkelere ba ğlı bulunmaktadırlar. Barolar ve hukuk birlikleri, mahkemeler, kanun yapıcılar, hükümetler ve uluslar arası kurulu şlar kamu yararı için temel ilkeleri korumanın ve sürdürmenin yolunu bulmaya çalı şmalıdır.

Bu temel ilkeler, özellkle:

a) Avukatın, müvekkilin davasını takip etmesi ve yürütmesi için gereken, ba ğımsızlı ğı ve özgürlü ğü; b) Avukatın, müvekkilinin davasını gizli tutma hak ve görevi ile meslek sırrı kavramına uyma ve saygı; c) İki ayrı müvekkil arasındaki veya müvekkille avukat arasında ki çıkar çatı şmalarından kaçınma; d) Avukatlık mesle ğinin itibar ve onuru ile avukatın ki şisel dürüstlük ve saygınlı ğı; e) Müvekkile sadakat; f) Ücretlerle ilgili olarak müvekkillere adil davranmak; g) Avukatın mesleki kabiliyet ve yeterlili ği; h) Meslekta şlar arası saygı; i) Hukukun üstünlü ğüne ve yargının adil yönetimine saygı; ve j) Avukatlık mesle ğinin kendi kendini denetlemesi; Olarak belirtilmi ştir.

AVRUPADA AVUKATLIK MESLE Ğİ NE İLİŞ KİN TEMEL İLKELER TÜZÜ ĞÜ’NE İLİŞ KİN ŞERH 2

1- CCBE, 25 Kasım 2006 tarihinde, “Avrupalı avukatların tabi oldu ğu temel ilkeleri Tüzü ğü”nü, oybirli ği ile kabul etmi ştir. Söz konusu Tüzük, tüm Avrupa’da avukatlık mesle ği için ortak on ilkeyi içermektedir. Bu ilkelere saygı, bir demokrasideki tüm di ğer temel hakların esasını te şkil eden, yasal savunma hakkının temelini olu şturmaktadır. 2- Temel ilkeler, Avrupalı avukatların mesleki faaliyetlerine ili şkin icraatlarını düzenleyen ve tabi oldukları tüm ulusal ve uluslar arası kuralların temelini olu şturan ortak zemini açıklamaktadır. 3- Tüzük a şağıda yer alan esasları göz önüne almaktadır:

- CCBE üyesi olmadı ğı halde Avrupa’da kabul görmü ş meslek kurallarını benimseyen ülkeler dahil olmak üzere, bütün Avrupa devletlerinde geçerli olan ulusal meslek kurallarını 3, - CCBE tarafından düzenlenmi ş bulunan; Avrupalı Avukatların Tabi Oldu ğu Meslek Kurallarını, - Uluslararası Barolar Birli ği(IBA)’nin Uluslararası Mesleki Etik Kurallarında yer alan Genel Uygulama İlkeleri 4’ni,

- Avrupa Konseyi, Bakanlar Komitesi’nin, 25 Ekim 2000 tarih ve Rec(2000) 12 sayılı, avukatlık mesle ğini icra etme özgürlü ğüne ili şkin tavsiye kararını, 5

- Birle şmi ş Milletler’in, 27 A ğustos ila 7 Eylül 1990 tarihleri arasında, Havana, Küba’da gerçekle ştirilen; Suçların Önlenmesi ve Suçlulara Kar şı İyi Muamele Edilmesi 2 3 4 5

Kongre’sinde kabul edilen Kongresinde kabul edilen Avukatların Rolüne ili şkin Temel İlkeleri, 6

- Avrupa İnsan Hakları Mahkemesi ve Avrupa Adalet Divanı’nın yerle şmi ş içtihatları, ve özellikle, Avrupa Adalet Divanı’nın 19 Şubat 2002 tarih, C-309/99 sayılı Wouters v. Algemene Raad van Nederlandsa Orde van Advocaten , Kararı’nı, 7

- İnsan Hakları Evrensel Beyannamesi 8 , Avrupa İnsan Hakları Sözle şmesi 9 ve Avrupa Birli ği Temel Haklar Bildirgesi’ni, 10

- Avrupa Parlamentosu’nun, avukatlık mesle ği ve kamu yararı bakımından hukuk sistemlerinin işleyi şine ili şkin 23 Mart 2006 tarihli kararını.11

4- Bu Tüzük, CCBE’nin tam, yedek ve gözlemci üyeleri devletlerinin de ötesine ula şmayı hedefleyen, pan- Avrupa anlamında bir doküman olarak fayda sa ğlamak üzere düzenlenmi ştir. Tüzü ğün, örne ğin, Avrupa’nın yeni geli şen demokrasilerinde ba ğımsızlıklarını kabul ettirmek için mücadele veren Baro Birliklerine faydasının dokunması umut edilmektedir. 5- Bu Tüzü ğün; avukatlar, karar mercileri ve halk arasında uzla şmayı arttıraca ğı ve avukatların toplumdaki rolünün önemini vurgulaması ile bu önem ve rolün, avukatlık mesle ğine ili şkin ilkelerle, desteklendi ğini konusundaki mutabakatı artıraca ğı ümit edilmektedir. 6- Bir avukatın, tek ba şına veya otaklık şeklinde veya kamu kesiminde faaliyet göstermesine bakılmaksızın çalı şma şekli ne olursa olsun; müvekkili için güvenilir bir danı şman ve temsilci, üçüncü ki şiler tarafından saygı duyulan bir profesyonel ve 6 7 8

adaletin adil bir şekilde gerçekle şmesine katkısı bakımından zorunlu bir ki şidir. Anılan sıfatları ta şıyan bir avukat, müvekkilinin hak ve menfaatlerini sadık bir şekilde korumak suretiyle hizmet etmenin yanında toplum içinde de avukatlık görevini; ihtilafları önleyerek ve engel olarak, ihtilafların yasalar çerçevesinde hallini sa ğlayarak, hukukun geli şimine katkıda bulunarak, özgürlük, adalet ve hukukun üstünlü ğünü savunarak yerine getirmektedir. 7- CCBE; hâkimlerin, kanun yapıcıların, hükümetlerin ve uluslar arası kurulu şların, Baro Birlikleriyle beraber bu Tüzük’te yer alan ilkelerin uygulamasını için çaba harcayacaklarına inanmaktadır. 8- Bu Tüzük, Avrupalı Avukatların Tabi Oldu ğu Meslek Kuralları’nın giri ş bölümünden alıntı yaparak ve “Bir avukatın mesleki faaliyetine saygı göstermek, o toplumda demokrasi ve hukukun üstünlü ğünün var olması için zorunlu bir ko şuldur” şeklindeki ifadeyi de teyit eden önsözle ba şlamaktadır. Günümüzde Avrupa’da anla şıldı ğı gibi, hukukun üstünlü ğü demokrasi ile yakından alakalı bulunmaktadır. 9- Bu Tüzü ğün giri ş bölümünde yer alan paragraftaki ifade, Tüzük’te yer alan ilkelerin, Avrupa İnsan Hakları Bildirgesi’nin öngördü ğü gibi adaletin adil yönetimi, adalete eri şimin ve adil yargılanma hakkı için zorunlu oldu ğunu ileri sürmektedir. Gerek Avrupa’nın yeni geli şmekte demokrasileri, gerekse daha oturmu ş demokrasilerinde icrai faaliyet gösteren avukatlar ve mensubu oldukları barolar, bu hakların tehdit altında olması durumunda, bu hakları en ön sırada savunmaya devam edeceklerdir.

İlke (a)- Avukatın ba ğımsızlı ğı ve müvekkilinin davasını takip etme özgürlü ğü:

Bir avukatın, müvekkilini temsil etmesi ve danı şmanlık hizmeti faaliyetlerini sürdürebilmesi için, politik açıdan, ekonomik bakımdan ve fikri anlamda özgür olması gerekmektedir. Di ğer bir ifade ile avukat devletten ve di ğer güçlü otorite kaynaklarından ba ğımsız olmalı ve bu ba ğımsızlıktan kendi i ş ortaklarının uygunsuz baskısı ile ödün vermemelidir. Avukat,

mahkemelerin ve üçüncü şahısların güvenini kazanmak istiyorsa, kendi müvekkilinden de ba ğımsız olmalıdır. Şöyle ki; müvekkilinden ba ğımsız olmayan bir avukat i şin kalitesini garanti edemez. Avukatın bir serbest meslek kurulu şuna üye olması ve bu üyelikten güç/yetki alması onun ba ğımsızlı ğının teminatını te şkil etmekte olup barolar da avukatın ba ğımsızlı ğını sa ğlama konusunda önemli bir role sahip olmalıdırlar. Mesle ğin kendini denetlemesi, avukatın bireysel olarak ba ğımsız olması için büyük önem ta şımaktadır. Bilinece ği gibi ba ğımsızlı ğa sahip olmayan toplumlarda avukatlar özgürce müvekkillerinin davasını takip edemez ve hatta takip ettikleri davalar için hapis cezası ile cezalandırılabilmekte ve hatta ölmektedir.

İlke (b) – Avukatın müvekkilinin i şini gizli tutma ve meslek sırrına saygı gösterme hak ve görevi:

Bir avukatın görevinin en önemli özelli ği, müvekkilin ba şkalarına açıklamayaca ğı bilgileri avukatına sunması ve avukatın da bu bilgileri - özel ki şisel bilgiler ve çok de ğerli ticari sırlar gibi- güven mahremiyet ve güven kavramı kapsamında ta şımaktır. Gizlilikten emin olunmadıkça güvenden bahsedilemez. Bu Tüzük, söz konusu prensibin iki yönünü de vurgulamaktadır: gizlili ğe riayet sadece avukatın görevi olmayıp, müvekkilin de temel hakkıdır. “Mesleki ayrıcalık” kuralları uyarınca; avukatla müvekkili arasındaki ileti şimin müvekkil aleyhine kullanılmasını yasaklamaktadır. Bazı hukuki yetki alanlarında gizlilik hakkı sadece müvekkile ait bir hak olarak görülürken, di ğerlerinde “meslek sırrı” bir avukatın kar şı tarafın avukatı ile yaptı ğı ileti şimi; kendi müvekkilinden mahremiyet kapsamında, gizli tutmasını gerekli kılabilmektedir. İlke (b); mesleki ayrıcalık, gizlilik/sır ve meslek sırrı kavramlarını kapsamaktadır. Avukatın müvekkile kar şı bu borç ve görevi vekaletten ayrılsa da devam eder.

İlke (c) – farklı müvekkiller arasında veya avukatla müvekkil arasında çıkar çatı şmalarının önlenmesi:

Bir avukatın mesle ğin laikiyle icra edilmesi için, çıkar çatı şmalarını önlemesi gerekmektedir. Bu ba ğlamda, aralarında ihtilaf varsa veya ihtilaf çıkması olası ise, bir avukat aynı konuda iki ayrı müvekkile hizmet veremez. Benzer şekilde, bir avukat, önceki veya halen hizmet verdi ği bir müvekkil vasıtası ile hakkında gizli bilgiler sahibi oldu ğu bir ki şinin avukatlı ğını yapmaktan kaçınmalıdır. Bir avukat, kendisi ile çıkar çatı şması olan bir ki şinin vekaletini üstlenmemelidir. Bu çıkar çatı şması avukatlık hizmetinin verildi ği sırada ortaya çıkarsa, avukat vekaletten ayrılmalıdır. Bu ilkenin; (a)(ba ğımsızlık), (b)(mahremiyet) ve (e)(sadakat) şıklarında düzenlenmi ş bulunan ilkelerle ba ğlantılı oldu ğu açıkça görülmektedir.

İlke (d) – avukatlık mesle ğinin şeref ve haysiyeti, avukatın saygınlı ğı ve dürüstlü ğü:

Bir avukata, müvekkiller, üçüncü şahıslar, mahkemeler ve devlet tarafından güven duyulabilmesi için, o avukata bu de ğeri hak gösterilmelidir. Bu güvenin hak edilebilmesi için; avukat, saygın bir meslek örgütüne üye olmalı, kendisini ve mesle ğin saygınlı ğını ile toplum tarafından mesle ğe duyulan güveni sarsıcı davranı şlarda bulunmamalıdır. Ancak, avukatın mükemmel bir birey olması beklenememekle beraber, avukatlık mesle ğini yaparken veya ba şka i ş ili şkilerinde ve hatta özel hayatında, mesle ğin onur ve şerefini zedeleyecek, yüz kızartıcı davranı şlarda bulunmaması anla şılmaktadır. Yüz kızartıcı fiiller, avukatın meslekten atılmasına kadar gidebilecek müeyyidelerle cezalandırılmasına sebep olabilir.

İlke (e) – müvekkile sadakat:

Bir avukatın fonksiyonunun temelinde müvekkile sadakat yer almaktadır. Müvekkil avukatına danı şman ve vekil olarak güven duymalıdır. Bir avukatın, müvekkiline sadık olması için ba ğımsız ((a) şıkkına bakınız), çıkar çatı şmasını önleyebilir((c) şıkkına bakınız), müvekkilin sırrını saklayabilmesi((b) şıkkına bakınız) gerekmektedir. Avukatlık mesle ği bakımından

hassasiyeti olan en önemli ihtilaflar avukatın müvekkile sadakati ilkesi ile daha kapsamlı görevlerine ili şkin ilkelerin çatı şmasından kaynaklanmakta olup bu ilkeler; (d)(saygınlık ve dürüstlük), (h)(meslekta şlara saygı) ve özellikle (i)(hukukun üstünlü ğüne ve adil yargılanma hakkına saygı) şıklarında düzenlenmi ştir. Bu ba ğlamda, bir avukat şerefsiz bir davayı savunarak mahkemeye ve yargı yönetimine kar şı olan görevlerinden taviz vermeyece ği hususunu müvekkiline açıkça söylemekle yükümlü bulunmaktadır.

İlke (f) – ücretlerle ilgili olarak müvekkile adil davranmak:

Bir avukatın müvekkilinden talep edece ği ücret; açıkça beyan edilmeli, adil ve makul olmalı, hukuk ve meslek kurallarına uygun olmalıdır. Her ne kadar meslek kuralları ve bu Tüzü ğün (c) bendinde yer alan ilke ile bir avukat ile müvekkili arasında çıkar çatı şmasının önlenmesinin önemi vurgulanmakta ise de; avukatlık ücreti meselesi sözü edilen ihtilaf bakımından tehlike arz etmektedir. Buna göre, meslek kurallarına ili şkin düzenleme avukatların müvekkillerinden a şırı ücret talep etmelerinin engellenmesi için mesleki denetimin gereklili ği bu ilke ile vurgulanmaktadır.

İlke (g) – avukatın mesleki yeterlili ği:

Bilindi ği üzere bir avukatın yeterli ve uygun mesleki e ğitimi yoksa bir müvekkili iyi temsil edemez ve etkin bir danı şmanlık hizmeti veremez. Son zamanlarda hukuk fakültesinden mezun olunduktan sonraki e ğitim ve ö ğrenim(sürekli mesleki geli şim) hukuk ve uygulama, teknolojik ve çevresel ekonomik de ğişiklikler nedeniyle önem kazanmı ş bulunmaktadır. Meslek kuralları bir avukatın uzman olmadı ğı konulara ili şkin dava almaması gerekti ğini vurgulamaktadır.

İlke (h) – meslekta şlara kar şı saygılı olmak:

Bu ilke, avukatların müvekkilleri adına çok hassas ve basiret isteyen i şler üstlenmeleri bakımından önem arz etmekte ise, saygının gerekli oldu ğu hususunu teyitten daha çok şey ifade etmektedir. Söz konusu ilke; bir aracı olarak avukatın rolüne vurgu yapmakta olup, onun güvenilir, do ğruları söyleyen, meslek kurallarına riayet eden ve sözüne güvenilir bir ki şi oldu ğu hususunu düzenlemektedir. Yargı ve adaletin iyi i şlemesi bakımından avukatların kar şılıklı olarak birbirlerine saygı göstermesi zorunlu bulunmaktadır. Aynı şekilde, avukatların birbirlerine iyi niyetle yakla şması ve birbirlerini aldatmamaları kamu düzeni gere ğidir. Meslekta şlar arasındaki kar şılıklı saygı adaletin düzgün yönetimini sa ğlar, ihtilafların sulh yoluyla halledilmesine yardım eder ve hepsinden öte müvekkilin menfaati de korunmu ş olur.

İlke (i) – hukukun üstünlü ğüne saygı ve adaletin adilane yönetimi:

Bir avukatın adaletin adil yönetimine katkısı ve bu konudaki rolünün bir kısmını belirlemi ş bulunmaktayız. Bu görü ş bazen avukatın “mahkeme memuru/mahkeme çalı şanı” veya “adalet bakanı” gibi sıfatlarla ifade edilmektedir. Bir avukat mahkemeye asla bilerek yanlı ş veya yalan beyanda bulunmamalı, mesleki faaliyetleri kapsamında üçüncü şahıslara yalan söylememelidir. Bu yasaklamalar müvekkilin güncel çıkarlarına aykırı olabilir, ancak çok hassas bir sorun olan adaletin/yargının çıkarı ile müvekkilin çıkarı konusundaki çatı şmalar avukatın aldı ğı e ğitim sayesinde çözülecektir. Bu gibi konularda avukat baro veya hukuk birli ğinden yardım talep edebilir. Son yapılan de ğerlendirmelere göre; bir avukat, ancak mahkemelerin ve üçüncü şahısların güvenini kazanmı ş ve adaletin/yargının adil bir şekilde yönetiminde kendisine aracı olarak güvenilirse, ba şarılı bir şekilde müvekkilini temsil edebilir.

İlke (j) – avukatlık mesle ğinin kendi kendisini düzenlemesi/denetlemesi:

Devletin, açık veya gizli bir şekilde avukatlık mesle ğini ve avukatların faaliyetlerini denetlemesi bağımsız olmayan toplumların en belirgin özelliklerinden birisidir. Avrupa ülkelerinin pek ço ğunda avukatlık mesle ği kendi kendini denetleyen ve devlet tarafından denetimin yapıldı ğı bir uygulama sergilemektedir. Pek çok örnekte devletler temel ilkelerin öneminin bilinci ile sır saklama, barolara kendi meslek kurallarını yapma yetkisi gibi hakları vermek suretiyle, yasal düzenlemelerle avukatlık mesle ğini desteklemektedir. CCBE; avukatların kendi kendini denetlemesi ve düzenlemesinin, devletten ve devlet kar şısında ba ğımsız olması ile sa ğlanaca ğına inanmaktadır. Ba ğımsızlı ğı teminat altına alınmamı ş avukatların mesleki ve hukuki görevlerini gerçekle ştirmeleri mümkün bulunmamaktadır.

DİP NOTLAR:

(1) CCBE’nin 25.11.2006 tarihli Genel Kurul Kararı ile kabul edilmi ştir.

(2) CCBE’nin 11.05.2007 tarihli Genel Kurul Kararı ile kabul edilmi ştir.

(3) Ulusal meslek kuralları CCBE’nin web-sayfasında yer almaktadır: http://www.ccbe.eu/index.php?id&L=O

(4) IBA Avukatlık Mesle ği Genel Kuralları,http://www.ibanet.org/im- ages/downloads/BIC/2006%20general%20principles%20f or%20legal%20 profession.pdf.

(5) Avrupa Konseyi Bakanlar Komitesi’nin R(2000)21 Sayılı Tavsiye Kararı; http://wcd.coe.int/com.instranet.IntraServlet?Command=c om.instranet

(6) BM İnsan Hakları Yüksek Komiserli ği’nin Avukatların Rolüne İli şkin Temel İlkeleri; http://www. Unhchr.ch/html/menu 3/b/h comp44.htm

(7) Eur-Lex, 04.05.2002 tarihli Avrupa Toplulukları Resmi Gazetesi;http://eur- lex.eu.ropa.eu/LexUniServ/site/en/oj/2002/c 109/c

(8) BM İnsan Hakları Evrensel Bildirgesi; http://www.un.org/Overview/rights.html

(9) Avrupa Konseyi, İnsan Hakları ve Temel Hürriyetlerin Korunmasına İli şkin Sözle şmesi(Konvansiyon);http://www.echr.coe.int/NR/ryd onlyres/D5CC24A7-DC 13-4318-B457-5C9014916 d7A/O/EnglishAnglais.pdf

(10) Avrupa Parlamentosu, AB Temel Haklar Bildirgesi;htpp://www.europarl.europa.eu/charter/pdf/texte n.pdf

(11) Avrupa Parlamentosu’nu 23.Mart.2006 tarihli;Avukatlık Mesle ği ve Mesle ğin Hukuk Sisteminin İş leyi şi Konusunda Genel Menfaatine İli şkin Kararı;htpp://www.europarl.europa.eu/sides/getDOC.do?p ubRef=-//EP//TEXT+TA+P6-TA-2006- 0108+O+DOC+XML+VO//EN

AVRUPADA AVUKATLARIN TAB İ OLDU ĞU MESLEK KURALLARI

Avrupada Avukatların Tabi Oldu ğu Meslek Kuralları ilk defa, 28 Ekim 1988 tarihinde yapılan, CCBE Genel Kurul Toplantısında kabul edilmi ştir. 28 Kasım 1998, 6 Aralık 2002 ve 19 Mayıs 2006 tarihlerinde yapılan Genel Kurul Toplantılarında değişiklikler yapılmı ştır. Di ğer taraftan, Kurallar, 20 A ğustos 2007 tarihinde yapılan Ola ğanüstü Genel Kurul Toplantısında CCBE Tüzü ğünde yapılan de ğişiklikleri de göz önüne almaktadır.

1. GİRİŞ 1.1. Avukatın Toplumdaki Görevi

Hukukun üstünlü ğüne saygı esasına dayalı olarak kurulmu ş bulunan bir toplumda avukat özel bir role sahiptir. Avukatın görevi yasanın izin verdi ği sınırlar içinde verilen talimatları yerine getirmekle ba şlayıp sona ermez. Avukat, kendisine hak ve özgürlüklerinin savunulması ve sa ğlanması görevini verenlerin çıkarlarının yanısıra adaletin sa ğlanmasına da hizmet etmek zorundadır ve sadece müvekkilinin davasını

takip etmekle görevli olmayıp aynı zamanda müvekkilinin danı şmanıdır. Bir toplumda avukatın mesleki i şlevine saygı göstermek o toplumda demokrasi ve hukukun üstünlü ğünün varlı ğı için zorunlu bir ko şuldur.

Dolayısıyla, avukatın üstlendi ği görev, ona aşağıda sayılanlara kar şı çe şitli hukuki ve ahlaki yükümlülükler(birbiriyle çeli şkili görünseler de) getirir ve yükler; - Müvekkile, - nezdinde müvekkilin davasını savundu ğu veya hareket etti ği mahkemeler ve di ğer yetkili makamlara, - genel olarak hukuk mesle ği camiası ve özel olarak bu toplulu ğun her bir mensubuna, - kendi koydu ğu meslek kurallarına saygıyla ba ğlı olan özgür ve ba ğımsız bir hukuk mesle ğinin var oldu ğu ve bunun devletin ve di ğer çıkar odaklarının güçlerine kar şı insan haklarının sa ğlanmasında esaslı bir güvence oldu ğu topluma.

1.2. Meslek kurallarının niteli ği 1.2.1 . Avukatların, bütün uygar toplumlarda vazgeçilmez kabul edilen mesleklerini gerekti ği gibi yürütebilmek için uydukları meslek kuralları, tamamen kendi serbest iradeleriyle ortaya konulan mutabakatlarıyla olu şmu ştur. Avukatın bu kurallara uymaması disiplin cezasıyla sonuçlanabilir. 1.2.2. Her baro veya meslek örgütünün bazı kuralları kendi geleneklerinden kaynaklanır. Bu kurallar, üye devletlerin mesleki örgütlenme biçimlerine ve mesleki faaliyet alanlarına, yargısal ve yönetsel yöntemlerine ve ulusal mevzuatına göre uyarlanır. Bu kuralların ne ait oldukları ko şul ve çevrelerinin dı şına ta şınmaları ne de nitelikleri itibariyle genelle ştirilemeyecek oldukları halde, bunlara genel uygulanma alanı sa ğlamaya giri şilmesi mümkün olmadı ğı gibi arzu da edilmez.

Bununla birlikte, her baro ve meslek örgütünün kendi özel kuralları aynı de ğerler üzerine kurulmakla birlikte, ço ğu kez ortak bir temele işaret ederler.

1.3. Kuralların amacı 1.3.1. Avrupa Birli ği ve Avrupa Ekonomik Bölgesi’nin süregelen entegrasyonu ile Avrupa Ekonomik Bölgesi dahilinde faaliyet gösteren avukatların sınır ötesi faaliyetlerinin giderek sıkla şması sonucunda; hangi baro veya meslek örgütüne üye olurlarsa olsunlar Avrupa Ekonomik Bölgesi’nde faaliyet gösteren tüm avukatların, sınır ötesi faaliyetleri açısından tabi olacakları ortak kuralların belirlenmesi, kamu çıkarından kaynaklanan bir ihtiyaca dönü şmü ştür. Bu kuralların ihdas edilmesinin özel bir amacı da , 77/249/EEC sayılı Avrupa Ekonomik Toplulu ğu Direktifi’nin 4 ve 7.2 Maddeleriyle 98/5/EC sayılı Avrupa Birli ği Direktifi’nin 6 ve 7. Maddelerinde belirtilen “çifte deontoloji” nin uygulanmasından kaynaklanan zorlukların giderilmesidir. 1.3.2. Hukuk mesle ğini CCBE aracılı ğı ile temsil eden kurulu şlar, bu belgede bulunan meslek kurallarıyla ilgili olarak a şağıdaki maddelerde hüküm bulan şu hususları önerirler: • Bu meslek kurallarının Avrupa Birli ği ve Avrupa Ekonomik Bölgesi’nin bütün baro ve meslek örgütlerinin bir ortak uzla şısı olarak kabul edilmeleri; • Avrupa Birli ği ve Avrupa Ekonomik Bölgesi avukatlarının sınır ötesi faaliyetleri açısından, ulusal veya AET ait düzenlemelere uyum içinde ve mümkün oldu ğunca kısa sürede fiilen uygulanabilir kurallar olarak kabul edilmeleri; • Uyum süreçlerinde yapılacak tüm ulusal deontoloji veya mesleki kural de ğişikliklerinde göz önünde bulundurulmaları.

Bu kurulu şlar, ulusal deontoloji ve meslek kurallarının, mümkün oldu ğunca işbu belgedeki kurallarla uyumlu olarak yorumlanma ve uygulanması dileklerini ifade etmektedir.

Bu belgedeki kuralların avukatların sınır ötesi faaliyetleri kapsamında fiilen uygulanabilir kurallar olarak kabul edilmesinden sonra, ilgili avukatın, mensubu oldu ğu baro veya meslek örgütünün kurallarına uyma yükümlülü ğü, söz konusu kuralların bu belgedeki kurallarla uyumlulu ğu ölçüsünde sürecektir. 1.4. Ratione Persona (Ki şi bakımından) Uygulanma Alanı

Bu Kurallar, 77/249/EEC sayılı Avrupa Ekonomik Toplulu ğu ve 98/5/EC sayılı Avrupa Birli ği Direktiflerinde tanımlanan avukatlarla CCBE’nin yedek ve gözlemci üyesi devletlerin avukatlarına uygulanacaktır.

1.5. Ratione Materiae (Madde Bakımından) Uygulama Alanı

Aşağıdaki kurallar, bir üye devletin yalnızca kendi sınırları içinde uygulanmakta olan deontoloji ve meslek kurallarının uyum sürecine konu olması hedefi göz ardı edilmeksizin, avukatın Avrupa Birli ği ve Avrupa Ekonomik Bölgesi’ndeki sınır ötesi faaliyetine uygulanır. Sınır ötesi faaliyet terimi: (a) Avukatların kendi devletleri dı şında, di ğer üye devletlere mensup avukatlarla yürüttükleri tüm mesleki temasları ve; (b) Avukatın kendi devleti dı şındaki üye devletlerin herhangi birinde bizzat bulunarak veya bulunmadan, yürüttü ğü mesleki faaliyetleri ifade eder.

1.6. Tanımlar Bu belgede yer alan;

“Üye Devlet” terimi Avrupa Birli ği’ne üye bir devleti veya avukatlık faaliyeti 1.4. Madde kapsamında bulunan di ğer bir devleti;

“ Kendi Üye Devleti” terimi, avukatın avukatlık ruhsatını veya unvanını aldı ğı üye devleti;

“ Ev sahibi Üye Devlet” terimi, avukatın sınır ötesi faaliyetlerini sürdürdü ğü herhangi bir üye devleti;

“Yetkili Makam” terimi, ilgili üye devletin meslek kuralları koymak ve avukatlara ili şkin disiplin kurallarını yürütmekle sorumlu meslek kurulu ş(ları) veya makam(lar)ını;

“77/249/EEC sayılı Direktif” avukatların hizmetlerini etkin bir şekilde ifa etme serbestisine ili şkin 22 Mart 1977 tarih, 77/249/EEC sayılı Konsey Direktifini,

“98/5/EC sayılı Direktif” bir avukatın ruhsatını/yetkisini aldı ğı devlet dı şındaki üye devlette mesle ğini sürekli icra edebilmesine olanak sa ğlayan 16 Şubat 1998 tarih 77/249/EC sayılı Avrupa Parlamentosu ve Konseyi Direktifini,

ifade eder.

2. GENEL İLKELER

2.1. Ba ğımsızlık 2.1.1 . Bir avukatın yapmak durumunda oldu ğu birçok görevi, kendi ki şisel çıkarları ve dı ş baskılardan kaynaklananlar ba şta olmak üzere, onun her türlü etkiden arınmı ş mutlak ba ğımsızlı ğını gerektirir. Bu ba ğımsızlık, adaletin gerçekle şmesine duyulan güven açısından bir yargıcın tarafsızlı ğı kadar gereklidir. Bu yüzden, bir avukat ba ğımsızlı ğının zedelenmesinden kaçınmakla ve ne müvekkilini ne mahkemeyi ne de üçüncü şahısları memnun etmek kaygısı ile meslek ilkelerinden ödün vermemekle yükümlüdür.

2.1.2. Bu ba ğımsızlık, davalar kadar hasımsız i şlerde de gereklidir. Bir avukatın, bir müvekkiline; yalnızca ona kendini be ğendirmek niyetiyle kendi ki şisel çıkarlarına hizmet etmek üzere veya dı ş baskılarla verdi ği danı şmanlık hizmetinin hiçbir de ğeri yoktur.

2.2. Güven ve dürüstlük

Güven ili şkisi yalnızca bir avukatın onuru, dürüstlü ğü ve açık sözlülü ğünden ku şku duyulmaması halinde var olabilir. Avukatlar için bu geleneksel de ğerler mesleki yükümlülüklerdir.

2.3. Sır saklama 2.3.1. İfa edilen hizmeti bir gere ği olarak, müvekkilin ba şkalarına açıklamayaca ğı şeyleri avukatına açıklaması ya da avukatın kendisine duyulan güven temelinde mahremiyet ta şıyan başka bilgilere eri şmesi söz konusu olabilir. Sırların saklanaca ğından emin olunmadıkça güvenden bahsedilemez. Sır saklama yükümlülü ğü, avukatın birincil ve temel hak ve görevidir.

Avukatın sır saklama yükümlülü ğü, müvekkilin çıkarına oldu ğu kadar adaletin gerçekle şmesine de hizmet eder. Bu yüzden, sır saklama yükümlülü ğü devlet tarafından özel bir korunmaya tabidir.

2.3.2. Avukat, mesle ğinin icrası esnasında edindi ği bütün bilgilerin gizlili ğine saygı göstermek zorundadır. 2.3.3. Sır saklama yükümlülü ğü zamanla sınırlı de ğildir.

2.3.4. Bir avukat, hizmetin ifası süresince kendisiyle birlikte çalı şan meslekta şlarının ve yanında çalı ştırdı ğı herkesin sır saklama yükümlülü ğüne uymalarını sa ğlar.

2.4. Di ğer Baro ve Meslek Örgütlerinin Kurallarına Uyma Sınır ötesi hukuk hizmeti veren bir üye devlet avukatı, sınır ötesi faaliyet gösterdi ği ev sahibi devletin meslek kurallarına uymakla yükümlü olabilir. Avukatların, herhangi bir mesleki faaliyetin icrasında, kendilerini etkileyecek olan kurallar hakkında bilgi edinmeleri bir görevdir.

CCBE üyesi kurulu şlar, di ğer avukatların güncel meslek kurallarının bir suretine CCBE Sekretaryası’ndan ula şabilmelerini sa ğlamak üzere, kendi meslek kurallarını Sekretarya’ya tevdi etmekle yükümlüdür.

2.5. Avukatlıkla ba ğda şmayan görevler 2.5.1. Avukatlar, i şlevlerini gerekti ği şekilde ba ğımsız olarak ve adaletin gerçekle şmesine uyumlu olarak gerçekle ştirebilmek için bazı faaliyetleri yürütmekten yasaklanabilirler. 2.5.2. Herhangi bir ev sahibi üye devlet mahkemesi veya kamu otoritesi nezdinde bir müvekkil temsil eden veya savunan avukat, söz konusu ev sahibi üye devlet avukatlarının yürütemeyecekleri faaliyetleri belirleyen kurallara uymak zorundadır.

2.5.3. Mesle ğini ev sahibi üye devlette büro açmak suretiyle icra eden bir avukat, hukuk mesle ği ile ilgisi bulunmayan ticari veya di ğer bir i şle do ğrudan iştigal etmek isterse, o üye devletin avukatları için geçerli olan yasaklara veya avukatlıkla ba ğda şmayan faaliyetlere ili şkin kurallara uyacaktır.

2.6. Ki şisel reklam

2.6.1 . Bir avukat, verdi ği bilgilerin yanlı ş ve aldatıcı olmaması, sır saklama yükümlülü ğüne ve mesle ğin di ğer temel de ğerlerine aykırı olmaması kaydıyla, sundu ğu hizmetlerle ilgili olarak kamuyu bilgilendirme hakkına sahiptir. 2.6.2. Bir avukatın 2.6.1. sayılı fıkra hükümlerine uygun olmak ko şulu ile yazılı basın, radyo, televizyon, elektronik ticari ileti şim araçları ve di ğer vasıtalarla ki şisel reklam yapmasına izin verilir.

2.7. Müvekkilin Çıkarı

Bir avukat, bütün yasa hükümleri ve meslek kurallarına uymak ko şuluyla, müvekkilinin çıkarlarını her zaman en iyi şekilde gözetmek ve müvekkilinin çıkarını kendi veya meslekta şlarının çıkarlarından önde tutmak zorundadır.

2.8. Avukatın Müvekkiline Kar şı Sorumlulu ğunun Sınırı

Bir avukat, müvekkiline kar şı olan sorumlulu ğunun sınırlarını, kendi üye devleti ve ev sahibi üye devletin yasalarının izin verdi ği ölçüde ve tabi oldu ğu meslek kurallarına uygun olarak, kendisi belirleyebilir.

3. MÜVEKK İLLERLE İLİŞ KİLER

3.1. Vekaletin/Talimatın kabulü ve sona ermesi

3.1.1. Bir avukat vekalet/talimat almadıkça bir kimsenin davasını takip edemez. Yine de, herhangi bir ki şi adına hareket eden bir avukatın veya yetkili bir makamın talimatı üzerine davaya bakabilir.

Avukat, kendisine talimat/vekalet veren özel veya tüzel ki şinin kimli ği, kanuni ehliyeti ve yetkisi hakkında ku şku duyarsa, söz

konusu ki şinin kimli ğini, yetkisi ve kanuni ehliyetini belirlemek makul ölçüde gayret göstermek zorundadır.

3.1.2. Bir avukat müvekkiline sundu ğu temsil ve danı şmanlık hizmetini zamanında, basiretli bir şekilde ve özenle yürütür. Bir avukat kendisine verilen talimatın/vekaletin gereklerini yerine getirmeyi ki şisel sorumlulu ğu olarak kabul eder ve kendisine tevdi edilen i şle ilgili geli şmelerden müvekkilini bilgilendirir. 3.1.3. Bir avukat mesleki bilgisi ve becerisinin yetersiz kalaca ğını bildi ği veya bilmesi gereken bir i şi, o i ş için yeterli bilgi ve beceriye sahip olan ba şka bir avukatla i şbirli ği yapmaksızın alamaz.

Bir avukat işlerinin yo ğunlu ğunu dikkate alarak, zamanında yerine getiremeyece ği i şler için vekalet/talimat kabul edemez.

3.1.4 . Bir avukat, müvekkilini yeni bir avukat bulana kadar zarara uğrama ihtimaliyle kar şı kar şıya bırakacak biçimde ve ko şullarda kendisine tevdi edilen i şi/talimatı bırakamaz.

3.2. Çıkar Çatı şması 3.2.1 . Bir avukat, aralarında çıkar çatı şması olan veya olma riski bulunan iki veya daha fazla sayıda müvekkile aynı konuda danı şmanlık veya temsil hizmeti veremez, onlar adına hareket edemez. 3.2.2. Bir avukatın iki ya da daha fazla müvekkili arasında çıkar çatı şması çıkarsa ve kendisine duyulan güvenin sarsılma tehlikesi veya ba ğımsızlı ğının zedelenme ihtimali do ğarsa, müvekkillerinin tamamının vekaletinden çekilmek zorundadır. 3.2.3. Bir avukatın yeni bir müvekkili temsil etmesi, eski müvekkilinin güvenini yitirme ihtimalini do ğuracaksa veya eski müvekkilinin i şleri hakkında sahip oldu ğu bilgiler, yeni müvekkiline haksız bir avantaj sa ğlayacaksa, avukat, yeni müvekkilin vekaletini üstlenmekten kaçınmalıdır.

3.2.4. Avukatlar ortaklık halinde çalı şıyorlarsa, yukarıda yer alan 3.2.1 ila 3.2.3 numaralı maddeler bu ortaklık ve tüm üyelerine uygulanır.

3.3. Pactum de Quato Litis (Hasılı Davaya İş tirak Sözle şmesi- Dava Sonucuna Ortaklık Sözle şmesi) 3.3.1. Avukatlar pactum de quato litis (dava sonucuna ortaklık sözle şmesi) yapamaz. 3.3.2. “Pactum de quato litis”, bir avukatın, müvekkilin taraf oldu ğu bir konuda, o konuyla ilgili bir sonuca ula şılmadan önce yapılan ve müvekkilin sonuçta elde edece ği parasal veya herhangi bir kazancın bir kısmını avukata ödemeyi taahhüt etti ği sözle şmeyi ifade etmektedir.

3.3.3. Avukatlık ücreti, davanın müddeabihiyle oranlı olarak ödenecekse ve bu oran resmi makamlarca onaylanmı ş bir ücret tarifesine göre ve avukat üzerinde yetkisi olan bir makamın denetimi altında belirleniyorsa ; bu usul, pactum de quato de litis sayılmaz.

3.4. Ücretlerin Düzenlenmesi

Bir avukatın talep edece ği ücret, müvekkile açıkça bildirilmeli, adil ve makul olmalı, avukatın tabi oldu ğu yasa ve meslek kurallarıyla uyum içinde bulunmalıdır.

3.5. Alaca ğa Mahsuben Ödeme

Bir avukat alaca ğı ücrete ve /veya yapaca ğı harcamalara mahsuben ödeme yapılmasını talep ederse, bu talep makul bir tahmini ücreti ve olası harcamaları geçemez.

Böyle bir ödeme yapılmadı ğı takdirde 3.1.4. bent hükümleri saklı kalmak üzere, avukat davadan çekilebilir veya davaya bakmayı reddedebilir.

3.6. Avukat Olmayanlarla Ücret Payla şımı

3.6.1 . Bir avukat, tabi bulundu ğu yasa ve meslek kurallarının üçüncü bir ki şiyle iş ortaklı ğı ve i şbirli ği yapmasına izin verdi ği haller dı şında, ücretini avukat olmayan bir ki şiyle payla şamaz. 3.6.2. 3.6.1. bent hükmü, ölen veya emekliye ayrılan bir avukatın işlerini üstlenen bir ba şka avukatın; ölen avukatın varislerine veya emekli avukata ücret, komisyon veya di ğer ödemeler yapmasına engel de ğildir.

3.7. Dava Masrafları ve Adli Yardım Konusunda Bilgilendirme

3.7.1 . Avukat, her zaman müvekkilinin uyu şmazlı ğını en dü şük mali külfetle gidermeye gayret göstermeli ve uygun aşamalarda, alternatif çözüm yollarına gitme veya sulh olma konularında müvekkiline önerilerde bulunmalıdır. 3.7.2 . Bir avukat, adli yardımın mümkün oldu ğu hallerde, müvekkilini bilgilendirmelidir.

3.8. Müvekkil Parası

3.8.1 . Avukatlar, müvekkilleri veya üçüncü şahıslar adına ellerine geçen paraları ( bundan böyle “müvekkil parası” olarak belirtilecek) bir kamu otoritesinin denetimine tabii bulunan bir banka veya benzer kurum hesabına ( bundan böyle “müvekkil hesabı” olarak belirtilecek) yatıracaktır. Müvekkil hesabı avukatın di ğer hesaplarından ayrı olacak; avukat tarafından tahsil edilen paraların tamamı, müvekkilin ba şka şekilde de ğerlendirilmesi yönünde bir talebi olmadıkça, bu hesaba yatırılacaktır. 3.8.2. Avukat, müvekkil parasıyla ilgili tüm i şlemleri gösterecek tam ve do ğru kayıtları tutacak ve müvekkil hesabını, tuttu ğu di ğer

hesaplardan ayıracaktır. Bu kayıtların ulusal mevzuat gere ği belirli süre muhafaza edilmek zorunlulu ğu olabilir.

3.8.3 . Ulusal mevzuatın açıkça izin verdi ği haller veya bankaların aldı ğı harçlar dı şında, müvekkil hesabı avukatın herhangi bir müdahalesiyle borçlu bakiye veremez. Bu tür hesaplar hiçbir nedenle teminat veya kefalet olarak gösterilemez. Müvekkil hesabıyla ba şka bir banka hesabı arasında takas, birle şme yapılamayaca ğı gibi; müvekkil hesabındaki müvekkil parası, avukatın bankaya olan borcunu kapatmak için kullanılamaz. 3.8.4 . Müvekkil paraları, derhal veya bildirdikleri ko şullarda müvekkil hesabına transfer edilmelidir. 3.8.5. Avukat, yazılı olarak bilgi vermeden, müvekkil hesabından kendi hesabına avukatlık ücreti transfer edemez. 3.8.6. Üye devletlerdeki yetkili makamlar, gizlilik kuralları veya hukuk mesle ğine ili şkin ayrıcalıklar saklı olmak kaydıyla, müvekkil parasına ili şkin belgeleri onaylama ve inceleme yetkisine sahiptir.

3.9. Mesleki Sorumluluk Sigortası

3.9.1 . Avukatlar, mesle ğin icrasından kaynaklanabilecek hukuki sorumluluklara kar şı, mesleki faaliyetleri nedeniyle kar şıla şabilecekleri risklerin nitelik ve boyutlarıyla sınırlı olmak kaydıyla, makul ölçüde sigortalanacaklardır. 3.9.2. Sigortalanma zorunlulu ğunu yerine getiremedi ği takdirde, avukat bu durumu ve sonuçlarını müvekkile bildirmek zorundadır.

4. MAHKEMELERLE İLİŞ KİLER

4.1. Mahkemede Geçerli Meslek Kuralları

Mahkeme veya bir heyet önünde dava takip eden veya duru şmaya çıkan avukat, o mahkeme veya heyetin daha önce belirlenen meslek kurallarına uymalıdır.

4.2. Duru şmaların Adilane Yürütülmesi

Bir avukat, duru şmaların adilane bir şekilde yürütülmesine daima gereken özeni göstermelidir.

4.3. Mahkemelerde Davranı ş

Bir avukat, mahkemeye kar şı gerekli saygı ve nezaketi gösterirken, müvekkilinin çıkarlarını; kendi çıkarlarını ve kendisi veya üçüncü şahıslar bakımından ortaya çıkabilecek sonuçlarını dü şünmeksizin, onurlu ve korkusuz bir biçimde savunacaktır.

4.4. Yanlı ş veya Yanıltıcı Bilgi

Bir avukat hiçbir zaman mahkemeye, bilerek, yanlı ş veya yanıltıcı bilgi sunmaz.

4.5. Hakemler ve di ğer ki şilerle İli şkiler

Bir avukatın mahkemelerle olan ili şkilerinde tabi oldu ğu kurallar, arada sırada ba şvurulsa dahi, hakem heyetleri, mahkeme ve mahkeme benzeri i şlevleri üstlenmi ş di ğer kişilerle olan ili şkileri bakımından da geçerlidir.

5. AVUKATLAR ARASINDAK İ İLİŞ KİLER

5.1. Meslekta şlık Ruhu

5.1.1. Meslekta şlık ruhu, müvekkillerin yararının gözetilmesi, gereksiz davalara ve mesle ğin saygınlı ğını zedeleyecek di ğer davranı şlara meydan verilmemesi açısından, avukatlar arasında güven ve i şbirli ğine dayalı bir ili şkiyi gerektirir. , 5.1.2. Bir avukat üye devletlerin tüm avukatlarını meslekta ş olarak görmeli ve onlara kar şı adilane ve nazik davranmalıdır.

5.2. Farklı Üye Devlet Avukatları Arasında İş birli ği

5.2.1 . Başka bir üye devlet avukatı tarafından kendisine mesleki yeterlili ği a şan bir konuda i ş teklifiyle kar şıla şan avukata dü şen görev, bu i şi kabul etmemektir. Böyle bir durumla kar şıla şan avukat, kendisine teklifte bulunan meslekta şına, talep edilen hizmeti yerine getirebilecek bir avukata ula şması için gerekli bilgiyi edinmesi için yardıma hazır olmalıdır. 5.2.2. Bir üye devlet avukatı, di ğer bir üye devlet avukatı ile işbirli ği yaptı ğında; her ikisine dü şen genel görev, ilgili devletlerin hukuk sisteminde ve avukatlık meslek örgütlerinde, ehliyetleri ve yükümlülükleri arasında olabilecek farkları göz önünde bulundurmaktır.

5.3. Avukatlar Arasında İleti şim

5.3.1 . Ba şka bir üye devletteki avukata ileti gönderen bir avukat, bu iletinin gizli kalmasını veya aleyhine kullanılmamasını istiyorsa, iletiyi göndermeden önce bu iste ğini açıkça belirtmelidir. 5.3.2 . İletinin alıcısı olacak avukat, iletinin gizlili ğini veya aleyhine kullanılmamasını temin edemeyecekse, bu hususta göndericiyi gecikmeksizin bilgilendirir.

5.4. Tavsiye ücreti

5.4.1 . Bir avukat, ba şka bir avukattan veya herhangi bir şahıstan, o avukatı bir müvekkile tavsiye etti ği veya yönlendirdi ği için ücret, komisyon veya herhangi bir kar şılık talep ve kabul edemez. 5.4.2. Bir avukat, kendisine bir müvekkile tavsiye etmesi için, hiç kimseye ücret, komisyon veya herhangi bir kar şılık ödeyemez.

5.5. Kar şı Tarafla İleti şim

Bir avukat, bir davada veya meselede, ba şka bir avukat tarafından temsil edildi ğini veya danı şma hizmeti aldı ğını bildi ği ki şi ile, o ki şinin avukatının muvafakati olmadan, o dava veya mesela hakkında do ğrudan haberle şemez( bu ba ğlamda haberle şti ği takdirde avukata bilgi vermek zorundadır).

5.6. (6 Aralık 2002 tarihinde Dublin’de yapılan Genel Kurul Kararı ile bu madde metinden çıkarılmı ştır)

5.7. Ücretlerle İlgili Sorumluluk

Farklı üye ülkelerin Barolarının üyeleri arasındaki mesleki ili şkilerde, bir avukat ba şka bir avukatı önermekle yetinmeyip kendisi i şi bir muhabir avukata verir veya ondan danı şma hizmeti isterse; müvekkil borcunu ödeyemeyecek durumda olsa dahi, tevkil eden avukat yabancı muhabire ücret, masraf, ve avans harcamalarını ödemekle şahsen sorumludur. Yine de ilgili avukatlar aralarında i şin ba şında konuyla ilgili olarak özel düzenlemeler yapabilirler. Ayrıca tevkil eden avukat, her an ki şisel sorumlulu ğundan imtina etti ğini yabancı avukata bildirilmeden önce, tahakkuk eden ücret, masraf ve avans harcamaları tutarıyla sınırlayabilir.

5.8. Mesleki Geli şimin Sürdürülmesi

Avukatlar, mesleklerinin Avrupalılık boyutunu da makul biçimde göz önüne alarak mesleki bilgi ve becerilerini korumalı ve geli ştirmelidir.

5.9. Farklı Üye Ülke Avukatları Arasındaki Uyu şmazlık

5.9.1 . Bir avukat, ba şka bir üye devletteki meslekta şının meslek kurallarını ihlal etti ğini dü şünürse, bu konuda meslekta şının dikkatini çeker. 5.9.2. Farklı üye devlet avukatları arasında mesleki anlamda ki şisel bir uyu şmazlık çıktı ğı takdirde, bu uyu şmazlı ğın öncelikle dostane bir şekilde giderilmesine çalı şılmalıdır.

5.9.3. Farklı üye devlet avukatları, aralarında dostane çözüm sa ğlanmasına fırsat vermek üzere, üyesi oldukları baro ve meslek örgütlerini bilgilendirmeksizin, birbirleri aleyhine 5.91. ve 5.9.2. bentlerde sözü edilen konularla ilgili i şlem ba şlatmazlar.

AÇIKLAYICI NOT

İş bu Açıklayıcı Not, Meslek Kurallarının ilkini hazırlamı ş bulunan CCBE Deontoloji çalı şma gurubunca, CCBE Yönetim Kurulunun iste ği do ğrultusunda hazırlanmı ş bulunmaktadır. Bu Açıklamaların amacı Kurallarda yer alan hükümlerin kayna ğını açıklamak, özellikle sınır ötesi faaliyetler kapsamında hangi sorunları çözmeye yönelik olduklarını belirtmek ve ayrıca Üye Devletlerdeki Yetkili Organlara bu Kuralların uygulanması konusunda yol göstermektir. Açıklayıcı Not 28 Ekim 1988 tarihinde kabul edilmi ş ancak 19 Mayıs 2006 tarihinde yapılan Genel Kurulda güncelle ştirilmi ştir. Bu Açıklayıcı Not 20 A ğustos 2007 tarihinde yapılan Ola ğan üstü Genel Kurul toplantısında resmi olarak kabul edilen, CCBE Tüzü ğünde yapılan de ğişiklikleri de göz önüne almaktadır. Hemen belirtelim ki 1.4. madde’de yer alan meslekler listesi de ğişikli ğe tabi bulunmaktadır.

Kuralların orijinali İngilizce ve Fransızca dillerindedir. Di ğer Topluluk dillerine yapılacak tercümeler ülke delegelerinin yetkisi dahilinde bulunmaktadır.

1.1. Madde’nin Açıklaması – Avukatın Toplumdaki Görevi

CCBE tarafından 1977 tarihinde kabul edilen Perugia Deklarasyonu AT(Avrupa Toplulu ğu) genelinde avukatlara uygulanacak mesleki davranı ş kurallarına ili şkin temel ilkeleri belirlemi ştir. 1.1. Madde hükmü; Perugia Deklarasyonunda belirtilen ve avukatın toplumdaki rol ve görevinin bu göreve ili şkin kuralların temelini olu şturdu ğu hususunun temelini olu şturdu ğu hususunu teyit etmektedir.

1.2. Madde’nin Açıklaması – Meslek Kurallarının Niteli ği

Bu madde hükmü Perugia Deklarasyonu’nda yer alan meslek kurallarına ili şkin açıklamaları somut olarak yinelemekte olup belli ba şlı bazı kuralların bölgesel ko şullara ba ğlı olmakla beraber temel olarak ortak de ğerlere dayandı ğını ifade etmektedir.

1.3. Madde’nin Açıklaması – Kuralların Amacı

Bu hüküm, Perugia Deklarasyonu ile ilkelerde yapılan yenilik ve de ğişikliklerin; AB, AEB ve İsviçre Konfederasyonu ile CCBE’nin yedek ve gözlemci Üyeleri’nin avukatlarının, özellikle sınır ötesi faaliyetlerin(1.5. Madde’de açıklandı ğı üzere) vurgu yapmaktadır. 1.3.2. Madde’nin hükmü ise CCBE’nin Kurallara ili şkin olarak özel amacını vurgulamaktadır.

1.4. Madde’nin Açıklaması – Ratione Personae (Ki şi Bakımından) Uygulama Alanı

Bu kurallar, 1977 tarihli Avukatlık Hizmetlerine ili şkin Direktifi ve 1978 tarihli Kurulu ş Direktifi’nde tanımlanan, bütün AB üyesi avukatlarla CCBE’nin Yedek ve Gözlemci Üyelerinin avukatlarına da uygulanacaktır. Di ğer bir ifade ile, Direktif kapsamına giren ve yapılan de ğişikliklerle isimleri Direktife eklenen devletlerin avukatlarını. CCBE’ye Tam, Yedek ve Gözlemci Üyesi olup a şağıda yer alan devletlerin avukatları bu Kurallara tabi bulunmaktadır:

Arnavutluk Avokat

Ermenistan Pastaban

Avusturya Rechtsanwalt

Belçika avocat/advocaat/Rechtsanwalt

Bulgaristan advokat

Hırvatistan odvjetnik

Kıbrıs dikegoros

Çek Cum. Advokat

Danimarka advokat

Estonya vandeadvokaat

Finlandiya asianajaja / advokat

Makedonya advokat

Fransa avocat

Gürcistan Advokati / Advokatebi

Almanya Rechtsanwalt

Yunanistan dikegoros

Macaristan ügyved

İzlanda lögmaour

İrlanda barrister, solicitor

İtalya avvocato

Latviya zverinats advokats

Li şten ştayn Rechtsanwalt

Litvanya advokatas

Lüksemburg avocat / Rechtsanwalt

Malta avukat, prokuratur legali

Montenegro advocat

Moldova Avocat

Hollanda advocaat

Norveç advokat

Polonya adwokat, radca prawny

Portekiz advogado

Romanya avocat

Sırbistan advokat

Slovakya advokat / advokatka

Slovenya odvetnik / odvetnica

İspanya abogado/advocat/abokatu/avogado

İsveç advokat

İsviçre Rechtsanwalt/Anwalt/Fürsprech/ Fürsprecher/avocat/avvocato/advokat

Türkiye avukat

Ukrayna advokat

Birle şik Krallık advocate, barrister, solicitor

Bu Kuralların, üye olmayan di ğer Avrupa devletlerinin avukatlık meslekleri tarafından da kabul edilece ğine ve Üye Devletlerle aralarında yapacakları uygun sözle şmelerle uygulama imkanı bulaca ğına inanılmaktadır.

1.5. Madde’nin Açıklaması – Ratione Materiae (Madde Bakımından) Uygulama Alanı

Belirtildi ği üzere, bu kurallar, AB, AEB ve İsviçre Konfederasyonu ile CCBE’nin Tam, Yedek ve Gözlemci Üyelerinin-1.4. Madde ile 1.6. Madde’de yer alan “Üye Ülke” tanımına bakınız(ayrıca bu kuralların uygulama kapsamına girmesi gelecekte muhtemel olan devletlerin avukatlarına ili şkin yukarıda yer alan açıklamaya bakınız)- “sınır ötesi” faaliyetlerine do ğrudan uygulanmak üzere vaz edilmi ştir. Sınır ötesi faaliyet tanımı; A ülkesinde, A ülkesinin iç hukukundan kaynaklanan ve fakat bir A ülkesi avukatı ile B ülkesi avukatı arasındaki ili şkiyi kapsamaktadır. Ancak, A ülkesinden iki avukat arasında B ülkesindeki bir ili şki/ihtilafa ili şkin faaliyet hiçbir şekilde B ülkesinde gerçekle şmemi ş ise, sınır ötesi faaliyet kapsamında de ğildir. Bununla beraber, A ülkesinden bir avukat ile B ülkesinden bir avukat arasında yapılan ve A ülkesinden B ülkesine gönderilen ileti şim sınır ötesi faaliyet olarak de ğerlendirilecektir.

1.6. Madde’nin Açıklaması – Tanımlar

Bu hüküm, Kurallarda yer alan; “Üye Devlet”, “Kendi Üye Devleti”, “Ev Sahibi Üye Devlet”, “Yetkili Makam”, “77/249/EEC sayılı Direktif”, “98/5/EC sayılı Direktif” gibi terimlerin tanımını yapmaktadır. “ Sınır ötesi faaliyette bulunan avukat”a yapılan gönderme, 1.5. Madde’de yapılan “sınır ötesi faaliyetler” göz önüne alınarak yorumlanmalıdır.

2.1. Madde’nin Açıklaması – Ba ğımsızlık

Bu hüküm Perugia Deklarasyonu’nda yer alan temel ilkeyi teyit etmektedir.

2.2. Madde’nin Açıklaması – Güven ve Dürüstlük

Bu hüküm de aynı şekilde, Perugia Deklarasyonu ile kabul edilmi ş olan genel bir prensibi teyit etmektedir.

2.3. Madde’nin Açıklaması – Sır Saklama

Bu madde hükmü öncelikle; Perugia Deklarasyonu ile Avrupa Adalet Divanı’nın AM&S (157/79) sayılı davasında kabul edilen genel ilkeleri 2.3.1. madde ile vurgulamaktadır. Buna ilaveten, Madde 2.3.2. ila 4. Maddeler ile sır saklama ilkesini spesifik bir kural haline getirmektedir. 2.3.2. madde; sır saklamaya saygı ilkesinin temel kuralını koymaktadır. 2.3.3. madde; bir avukat müvekkilin vekili olmaktan ayrılsa dahi, ona ili şkin sır saklama yükümlülü ğünün devam etti ğini teyit etmektedir. 2.3.4. madde ise; avukatın sadece kendisinin de ğil bürosunda çalı şan ki şilerin de bu yükümlülükle ba ğlı olduklarını teyit etmektedir.

2.4. Madde’nin Açıklaması – Di ğer Baro ve Meslek Örgütlerinin Kurallarına Uyma

Avukatlar Hizmet Direktifi’nin 4. Maddesi; bir üye devlet avukatının AT Antla şması’nın 49. Maddesi uyarınca, di ğer bir üye devlette sürekli veya geçici olarak hizmet vermesi durumunda, o ülke kurallarına riayet etmesi gerekti ği hususunu düzenlemektedir. Söz konusu 49. Madde:

(a) Bir ev sahibi üye devlette bir müvekkili yargı mercileri veya kamu kurumları önünde temsil eden avukat, o ülkenin avukatlar için düzenledi ği kurallara- ikamet, ruhsat, meslek kurumuna kayıt gibi ko şullar dı şında- uygun hareket etmek zorundadır; (b) Üye ülkede bu faaliyetleri sürdüren avukat, kendi geldi ği ülkedeki avukatlar için zorunlu kurallara bakmaksızın, Ev sahibi Ülke avukatlarının meslek kurallarını göz önüne almak zorundadır; (c) Bu faaliyetler İngiltere’de gerçekle şiyorsa; “ev sahibi üye ülke meslek kuralları”, bu aktiviteler duru şma avukatları(barristers) ve avukatlara(advocate) tahsis edilmedi ği sürece, duru şmaya girmeyen avukatlar(solicitors)’ın tabi oldu ğu meslek kurallarını ifade eder. Ancak, İrlandalı duru şma avukatları(barristers) İngiliz duru şma avukatları(barristers)nın tabi bulundu ğu meslek kurallarına tabidirler. Bu faaliyetler İrlanda’da sürdürüldü ğü takdirde ve mahkemelerde duru şmaya girilmesi anlamında ise; “ev sahibi ülke meslek kuralları” duru şma avukatlarının tabi oldu ğu kurallar demektir. Di ğer hallerde ise duru şmaya girmeyen avukatların tabi bulundu ğu meslek kuralları anla şılmalıdır. Bununla beraber; İngiliz avukatları İrlanda’da daima duru şma avukatlarının tabi oldu ğu kurallara tabi olurlar; (d) Yukarıda (a) bendinde belirtilenler dı şında faaliyetler sürdüren bir avukat geldi ği Üye Ülkenin meslek kurallarına tabi olmakla beraber ev sahibi ülkede geçerli bulunan avukatlıkla ba ğda şmayan faaliyetler, meslek sırrı, di ğer avukatlarla ili şkiler, aralarında menfaat çatı şması bulunan ki şilere aynı konuda hizmet sunmak, reklam gibi kurallara saygı göstermek zorundadır. Ancak bu kurallar o ev sahibi ülkede büro açmamı ş olan bir avukata, ancak o avukatın faaliyetlerini engellemedi ği, avukatın itibarını zedelemedi ği ve imkansız olmaması halinde uygulanacaktır.

Avukatların Kurulu ş(Büro açma) Direktifi, bir Üye Ülke avukatının di ğer bir Üye Ülkede daimi şekilde avukatlık yapması halinde AT

sözle şmesinin 43. Maddesi do ğrultusunda, a şağıda yer alan hükümleri içermektedir.

(a) Tabi oldu ğu esas ülkede geçerli olan meslek kurallarına bakılmaksızın, kendi ülkesinde aldı ğı unvanla ev sahibi ülkede avukatlık yapan bir avukat, misafir oldu ğu ülke sınırları içinde faaliyette bulunan o ülke avukatlarının tabi bulundu ğu kurallara tabi olacaktır (6.1. Madde); (b) Ev sahibi ülke, kendi ülkesinden aldı ğı unvanla ev sahibi ülkede avukatlık yapan bir avukattan, kendi sınırları içinde avukatların tabi oldu ğu meslek kuralları gere ği mesleki sorumluluk sigortası yaptırmasını veya mesleki güvenlik fonuna üye olmasını talep edebilir.

Bununla beraber, avukat kendi ülkesinde benzer hüküm ve şartları ta şıyan mesleki sorumluluk sigortası veya güvenlik fonuna üye oldu ğunu ispat ederse bu zorunluluktan muaf olacaktır. E ğer ko şullar ve sigorta şartlarında kısmi uyum varsa, Yetkili Makam, artan kısım için ev sahibi ülkedeki kurallara uygun olarak tamamlayıcı veya ek sigorta yapılmasını talep edebilir (6.3. Madde); ve

(c) Ev sahibi ülkede kendi tabi oldu ğu ülkede aldı ğı avukatlık unvanı ile kayıtlı bulunan bir avukat, o ülkede ücretli, bir avukat ve hukuk bürosunda ortak avukat veya kamu veya özel kurum veya kurulu şta, ev sahibi ülke kurallarının verdi ği izin ölçüsünde çalı şabilir (8. Madde).

Direktif’in kapsamı içinde bulunmayan durumlarda topluluk hukuku yorum yoluyla uygulanacaktır, nitekim 2000/31/EC sayılı Elektronik Ticaret Direktifi gibi. Temel İlkeler’in en önemli özelli ğinden bir tanesi de “çifte deontoloji”yi, di ğer bir ifade ile birbirleriyle çeli şen ulusal kuralları önlemektir (bakınız 1.3.1. Madde).

2.5. Madde’ye ili şkin açıklama – Avukatlıkla Ba ğda şmayan Faaliyetler

Farklı üye devletler arasında ve üye ülkelerin kendi uygulamalarında da bir avukatın avukatlık dı şında hangi faaliyetlerde bulunabilece ği konusunda farklılıklar bulunmaktadır, örne ğin; ticaretle u ğra şmak. Kuralların genel amacı; avukatın ba ğımsızlı ğını veya yargının yönetimini engelleyecek ba şka faaliyetlerde bulunmasını önlemek suretiyle korumaktır. Bu konuda görülen farklılıklar, bölgesel ko şullardan, avukatın i şlevinin farklı algılanmasından ve de ğişik kanun yapma tekniklerinden kaynaklanmaktadır. Örne ğin; bazı uygulamalarda avukatların belirlenmi ş birtakım i şleri yapması açıkça yasaklanmı şken di ğer bazı uygulamalarda, avukatın ba ğımsızlı ğına ili şkin güvenceler göz önüne alınarak, izin verilmektedir.

2.5.2 . Madde ve 3. Madde, bir üye devlet avukatının, o ev sahibi üye devlet avukatlık mesle ği mensubu olmamasına ra ğmen sınır ötesi faaliyette bulunmasına ili şkin düzenleme getirmektedir.

2.5.2. Madde, ev sahibi devlette, ulusal hukuki faaliyetlerde bulunan veya ulusal makamlarlar nezdinde i ş takibi yapan bir avukatın; ev sahibi devletin avukatlıkla ba ğda şmayan faaliyetlere ili şkin kurallarına tam olarak uymakla yükümlü bulunmaktadır. Avukat ev sahibi devlette büro açmı ş olsun veya olmasın bu kurala uyumak zorundadır.

Di ğer taraftan, 2.5.3. Madde; ev sahibi ülkede Kurulu ş Direktifi do ğrultusunda büro kurmu ş bulunan bir avukat ev sahibi ülke tarafından getirilmi ş bulunan yasaklara veya avukatlıkla uyu şmayan, do ğrudan do ğruya ticaretle u ğra şmak veya avukatlıkla ba ğda şmayan di ğer faaliyetlerde bulunmamak suretiyle, ev sahibi devletin yasak veya ba ğda şmayan faaliyetlere ili şkin kurallarına saygı göstermek zorundadır.

2.6. Madde’ye ili şkin açıklama – Ki şisel Reklam

“Ki şisel reklam” tanımı; Barolar ve Meslek Örgütleri tarafından üyelerini kapsat şekilde yapılan kurumsal reklamlar dı şında, avukatlık büroları ve avukatlar tarafından yapılan reklamları kapsamaktadır. Ki şisel reklam kavramı üye ülkeler arasında da farklılıklar göstermektedir. 2.6. Madde, sınır ötesi avukatlık faaliyetleri

anlamında, ki şisel reklam kavramı açısında birbiri ile çeli şen bir husus olmadı ğı hususunu düzenlemektedir. Ancak, avukatlar kendi tabi oldukları devlet tarafından getirilen yasaklama ve kısıtlamalara tabi bulunmakta olup, aynı şekilde ev sahibi ülke tarafından getirilmi ş bulunan yasak ve kısıtlamalara da, Hizmetler ve Kurulu ş Direktifleri do ğrultusunda, uymakla yükümlüdürler.

2.7. Madde’ye ili şkin açıklama – Müvekkilin menfaati

Bu hüküm; bir avukatın, müvekkilinin menfaatini kendi menfaati veya bir meslekta şının menfaatinden önde tutması gere ğine vurgu yapmaktadır.

2.8. Madde’ye ili şkin açıklama – Avukatın müvekkiline kar şı sorumlulu ğunun sınırı

Bir avukatın müvekkilini sınır ötesi i şlemler bakımından temsil etmesi durumunda, bu temsil şekli ister sözle şme ister şirket aracılı ğı ile olsun, avukatın yükümlülü ğünün sınırlandırılmasına herhangi bir itiraz olamayaca ğı hususuna açıklık getirmektedir. Ancak bu hükmün uygulanması ilgili kanun ve meslek kuralları izin verdi ği ölçüde gerçekle şebilecek olup bazı yargı yetkilerinde yürürlükte olan meslek kuralları sorumlulu ğun sınırlandırılmasını yasaklamakta veya engellemektedir.

3.1. Madde’ye ili şkin açıklama – Vekaletin Kabulü ve Sona Ermesi

3.1. 1. Madde; bir avukatla müvekkili arasında ili şki sa ğladı ğını ve avukatın, yetkili bir temsilci aracılı ğı ile de olsa, müvekkilinden

talimat alması gerekti ği hususunu düzenlemektedir.Avukatın sorumlulu ğu aracının veya müvekkilin isteklerini yerine getirmektir.

3.1.2 . madde bir avukatın görevini yerine getirmesine ili şkin usulü belirlemektedir. Avukatın talimatları bizzat yerine getirmesi konusundaki ki şisel sorumlulu ğu, yetkisini ba şkasına devrederek bertaraf edilemez. Bununla beraber, bu düzenleme yasalar ve meslek kurallarını verdi ği izin ölçüsünde avukatın hukuki sorumlulu ğunu sınırlamasını önlememektedir-bakınız 2.8. madde.

3.1.3 .madde o devletin yasa ve uygulamasına yabancı olan veya bilmeyen ba şka bir üye devlete tabi avukat veya müvekkilin veya di ğer yasalarını bilmedi ği di ğer devletin düzenlemesine göre bir i şi halletmesinin talep edilmesi durumunda, bunun sınır ötesi faaliyet kapsamında de ğerlendirilece ğine ili şkin bir ilkedir.

Bir avukatın i şi/vekaleti kabul etmeme hakkı bulunmakla beraber 3.1.4.madde hükmü uyarınca; vekaleti kabul eden avukat müvekkilinin menfaatini teminat altına almadan, vekaletten ayrılmamakla yükümlü bulunmaktadır.

3.2.madde’ye ili şkin açıklama - Çıkar Çatı şması

3.2.1 .madde uyarınca bir avukatın aynı konuda, aralarında mevcut veya do ğması muhtemel bir çıkar çatı şması olmaması halinde, iki ayrı veya daha çok müvekkilin vekaletini almasını engelleyen bir husus bulunmamaktadır. Bir avukat, aynı konuda iki veya daha fazla müvekkile hizmet vermekteyken, müvekkiller arasında bir ihtilaf çıkması halinde, güvenin sarsılması durumunda veya ba şka nedenlerle avukatın ba ğımsızlı ğı ihlal ediliyorsa, o zaman avukat müvekkillerinin vekaletini bırakmak zorundadır.

İki veya ikiden çok müvekkile hizmet sunan bir avukatın, müvekkilleri arasında uyu şmazlık do ğması durumunda, arabulucu olarak hareket etmesi uygun olabilir. Bu durumda, müvekkiller arsındaki ihtilafın avukatın vekaletten çekilmesini gerektirip gerektirmedi ğine, avukatın kendisinin karar vermesi gerekmektedir. Bu olmadı ğı takdirde, avukatın durumu müvekkillerine açarak

aralarındaki ihtilafı gidermek için arabuluculuk teklif etmesi uygun olabilir, ancak bu konuda uzla şma sa ğlanamazsa avukatlıktan çekilebilir.

3.2.4. Madde, yukarıdaki 3. Madde hükmünün ortaklık şeklinde çalı şan avukatlara uygulanmasına ili şkindir. Örne ğin, bir avukatlık ortaklı ğının iki müvekkili arasında çıkar çatı şması varsa, ortaklık avukatları bu müvekkillerin vekaletinden çekilecektir. Öte yandan, İngiliz sisteminde, duru şma avukatları(barrister) tarafından “oda”(chamber) şeklinde olu şturulan ortaklıklarda avukatlar müvekkilleri bireysel olarak temsil ettikleri için, ortaklık avukatları aralarında çıkar çatı şması olan müvekkillerin davalarına bakabilirler.

3.3. Madde’ye ili şkin açıklama – Pactum de Quoto Litis (Hasılı Davaya İş tirak Sözle şmesi)

Bu hüküm bütün Üye Ülkelerdeki ortak yakla şımı sergilemekte olup olası bir ücret konusunda anla şma(pactum de quoto litis)(hasılı davaya i ştirak sözle şmesi) yapılmasının adaletin sevk ve yönetimine aykırı oldu ğu zira böyle bir sözle şme dava ve duru şmalarda spekülasyona yol açaca ğı gibi suiistimale de açık bulunmaktadır. Ancak, bu madde hükmü; usul ve yasalara uygun olarak, müvekkillerin haklarının ve adaletin yönetimini hususlarında yeterli denetim ve düzenleme kapsamında yapılmı ş bulunan,avukatlık ücreti ödenmesine ili şkin olarak yapılacak veya yapılmı ş olan anla şmaların sürdürülmesini önlemeyi veya yasaklamayı amaçlamamaktadır.

3.4. Madde’ye ili şkin açıklama – Ücretlerin Düzenlenmesi

3.4. madde ile üç şart düzenlemektedir, bunlar: bir avukatın müvekkiline ücretini açıklamasına ili şkin genel standart, ücretin makul ve adil olması şartı, ilgili mevzuat ve meslek kurallarına uyma şartıdır. Pek çok üye devlette; avukatlık ücretlerini ulusal hukuk veya meslek kuralları do ğrultusunda, Baro veya ba şka bir organın karar verme yetkisi do ğrultusunda düzenleyen bir mekanizma mevcut bulunmaktadır. Kurulu ş Direktifi’nin uygulandı ğı, avukatın hem kendi

devleti hem de ev sahibi devleti yasal kurallarına tabi oldu ğu durumlarda ücret konusunda her iki taraf düzenlemesine uymak zorunda kalınabilir.

3.5. Madde’ye ili şkin açıklama – Alaca ğa Mahsuben Ödeme

3.5. Madde’ye göre bir avukat vekalet ücretine mahsuben bir ödeme talep edebilir ancak bu talebe, sınır olarak makul ko şulu getirilmi ştir. Vekaletten çekilmeye ili şkin 3.1.4. maddeye bakınız.

3.6. Madde’ye ili şkin açıklama – Avukat Olmayanlarla Ücret Payla şımı

Bazı üye devletlerde, avukatların, avukat veya ba şka meslek mensupları ile ortaklık kurarak çalı şmasına izin verilmektedir. 3.6.1. madde hükmü, kabul gören ortaklıklardaki ücret payla şımını önleyici nitelikte olmadı ğı gibi, bu Meslek kurallarına tabi bulunan avukatların(bakınız 1.4. Madde) “di ğer avukatlarla” örne ğin; üye olmayan ülke avukatları, üye ülkelerde ki noterler gibi, ücret payla şımını da önleyici nitelikte de ğildir.

3.7. Madde’ye ili şkin açıklama – Dava Masrafları ve Adli Yardım Konusunda Bilgilendirme

3.7.1. madde bir ihtilafın, müvekkil lehine, sulh yolu ile anla şarak veya ihtilafı alternatif uyu şmazlık çözüm yollarından biri ile çözümünü önermek dahil, en az masrafla halli için çaba gösterilmesinin önemine vurgu yapmaktadır. 3.7.2. madde ise avukatın müvekkiline, e ğer ko şullar varsa, adli yardımdan istifade edebilece ğini hatırlatmasının gerekli oldu ğuna ili şkindir. Sınır ötesi ihtilaflarla ilgili olarak ise bir avukatın bilmesi gereken husus; adli yardıma ili şkin ulusal düzenlemelere avukatın aşina olamayabilece ğidir.

3.8. Madde’ye ili şkin açıklama – Müvekkil Parası

3.8. Madde hükmü; AB sınırları içinde bir avukat nezdinde bulunan müvekkil paralarının düzgün bir şekilde kontrol edilmesi ve tahsisi konularında gerekli bulunan asgari düzenlemelere ili şkin olarak CCBE’nin Kasım, 1985 tarihinde Brüksel’de yapılan toplantısında kabul edilen tavsiyesini yansıtmaktadır. Bu ba ğlamda, 3.8. madde, ulusal düzenlemelerle getirilmi ş bulunan daha kapsamlı veya sıkı koruma kurallarına bakılmaksızın, uyulması gereken asgari standartları belirlemektedir. Bir müvekkilin fonlarını nezdinde tutan avukat, sınır ötesi faaliyetlerde bile, tabi oldu ğu ülke barosunun kuralları ile ba ğlı bulunmaktadır. Burada önemli olan husus; Kurulu ş Direktifi kapsamında ev sahibi ülkede büro açmı ş olan avukatın, birden fazla üye ülke kurallarının uygulanabilece ğinden haberdar olmasıdır.

3.9. Madde’ye ili şkin açıklama – Mesleki Sorumluluk Sigortası

3.9.1. madde; CCBE’nin Kasım 1985 tarihinde Brüksel’de yapılan toplantısında alınan kararlar ve tavsiyeler do ğrultusunda Topluluk sınırları içinde faaliyet gösteren bir avukatın, mesleki kusurdan kaynaklanabilecek taleplere kar şı sigortalanması gerekti ğini yansıtmaktadır. 3.9.2. madde ise 3.9.1. madde de belirtildi ği gibi hangi ko şullarda sigorta yaptırılamayaca ğını düzenlemektedir.

4.1. Madde’ye ili şkin açıklama – Mahkemelerde Geçerli Meslek Kuralları

Bu madde, bir avukatın davalarının görüldü ğü mahkeme veya heyet kurallarına uymak zorunda oldu ğuna ili şkindir.

4.2. Madde’ye ili şkin açıklama – Duru şmaların Adilane Yürütülmesi

Bu hüküm, delillerin taraflarca sunuldu ğu davalarda, bu durumu avukatın hasmına kar şı haksız çıkar sa ğlamak üzere kullanmasını önlemeye yönelik genel bir prensiptir. Örne ğin, avukat usul hükümlerinin izin verdi ği ölçüde; kar şı tarafa makul bir süre önce bilgi vermeden dava ile ilgili olarak hakim ile görü şmemeli ve usul

hukukuna aykırı olarak liste, not veya belge sunmamalıdır. Bir avukat, kanunen yasaklanmadıkça, kar şı taraf avukatının onayı olmadan sulh teklifinde bulunamaz. Bu konuda 4.5. madde’ye bakınız.

4.3. Madde’ye ili şkin açıklama – Mahkemelerde Davranı ş

Bu madde hükmü bir taraftan mahkeme ve kanuna saygı göstermek di ğer taraftan da müvekkilin çıkarlarının korunması arasında denge kurulmasını düzenlemektedir.

4.4. Madde’ye ili şkin açıklama – Yanlı ş veya yanıltıcı bilgi

Bu hüküm uyarınca bir avukat, hiçbir zaman, bilerek mahkemeyi yanıltmamalıdır. Mahkemeler ve avukatlık mesle ği arasında güven sa ğlanabilmesi için bu gerekli bulunmaktadır.

4.5. Madde’ye ili şkin açıklama – Hakemler ve Di ğer Ki şilerle İli şkiler

Bu hüküm, yukarıda mahkemelerle ilgili olarak düzenlenen hükümlerin, mahkeme benzeri görev yapan makamlara da uygulanaca ğı konusundadır.

5.1. Madde’ye ili şkin açıklama – Meslekta şlık Ruhu

Perugia Deklarasyonunda alınan kararlara dayanarak düzenlenen bu hüküm; avukatlık mesle ğini yapanlar arasında güven ve i şbirli ğinin sa ğlanmasının kamu yararına oldu ğuna ili şkin bulunmaktadır. Ancak, bu husus meslek ve meslekta şların çıkarını adalet ve müvekkil menfaatinin önüne geçirmeyi haklı kılmamaktadır (bakınız 2.7. madde).

5.2. Madde’ye ili şkin açıklama – Farklı üye ülke avukatları arasında i şbirli ği

Bu hüküm de Perugia Deklerasyonu ile benimsenen bir ilkeye ili şkin olup farklı ülke avukatları arasındaki i şbirli ği ve i şlerde yanlı ş anla şılmanın bertaraf edilmesine yöneliktir.

5.3. Madde’ye ili şkin açıklama – Avukatlar arasında ileti şim

Bazı üye devletlerde; avukatlar arasındaki ileti şim(yazılı veya sözlü olsun)in kural olarak, ileti şimde bulunan avukatlar arasında gizli tutulması gerekir. Di ğer bir ifade ile bu bilgiler ne müvekkillere, ne üçüncü şahıslara nede mahkemeye açıklanamaz. Ancak, bunun dı şındaki üye ülkelerde yapılan ileti şim “gizli” kayıt ve ka şesi ile yapılmadıkça, yukarıda bahsedilen gizlilik kapsamı içine girmemektedir.

Hatta bazı üye ülkelerde avukatlar, müvekkilini diğer meslekta şı ile yaptı ğı tüm ileti şim konusunda bilgilendirir ve “Gizli” kaydını ta şıyan bir ileti sadece avukat ve müvekkili için olup üçüncü şahıslarca kötüye kullanılamaz.

Bazı üye devletlerde ihtilafları halletmek için gönderilmi ş olan, ancak mahkemeye sunulmayacak olan bir iletinin üstüne avukat tarafından; “ihtirazi kayıtsız” kaydı konulmalıdır.

Yukarıda belirtilen ve farklı ülkelerde görülen bu farklı uygulamalar ço ğu zaman yanlı ş anla şılmalara sebep olmaktadır.

Bu nedenle, avukatlar sınır ötesi ileti şimlerinde çok dikkatli davranmalıdır.

Sınır ötesi bir meslekta şına mektup gönderecek bir avukat bu iletinin gizli tutulması veya “ihtirazi kayıtsız” kaydını koymak istedi ği takdirde bunun kabul edilip edilmeyece ğini mektubu göndermeden önce meslekta şına sormalıdır. İletinin bu şekilde kabul edilmesini arzu eden bir avukat, bu iste ğini yazı şma içinde veya ayrı bir üst yazı ile bildirmelidir.

İletinin gönderildi ği avukat mektubun “gizli” veya “ihtirazi kayıtsız” şerhini göz önüne almayacak veya alamayacak bir konumda ise

göndereni derhal haberdar etmelidir. Şayet ileti alınmı ş ise, ulusal mevzuat ve uygulama izin verdi ği takdirde, açılmadan veya içeri ği beyan edilmeden gönderene iade edilmelidir.

5.4. Madde’ye ili şkin açıklama – Tavsiye Ücreti

Bu madde bir avukatın; bir müvekkili ba şka bir avukata tavsiye veya yönlendirme kar şılı ğı herhangi bir ödeme yapamayaca ğı ve kabul edemeyece ğine ili şkindir. Bununla beraber bu madde avukatların ücret payla şmasını engellemez (bakınız 3.6.madde). Bazı üye devletlerde avukatlar a şağıda belirtilen konularda komisyon kabul edebilir: a) müvekkilin hakları korunuyorsa, b) müvekkile tam açıklama yapıldıysa, c) müvekkil komisyonun alınmasına rıza gösterdiyse. Bu ko şullarda komisyon alınması müvekkile verilen hizmetlerin kar şılı ğı olup, avukatların gizli kar edinmesine yönelik olan tavsiye veya yönlendirme ücreti kapsamında sayılmaz.

5.5. Madde’ye ili şkin açıklama – Kar şı Tarafla İleti şim

Bu madde genel kabul görmü ş bir prensibi yansıtmakta olup avukatlar arasındaki i ş ili şkisinin sorunsuz sürdürülmesini ifade etmekte olup bir ba şka avukatın tarafın müvekkilinden istifade edilmesini önlemeyi amaçlamamaktadır.

5.6. Madde’ye ili şkin açıklama – Avukat de ğiştirmek 5.6. Madde 6 Aralık 2002 tarihinde metinden çıkarılmı ştır.

5.7. Madde’ye ili şkin açıklama – Ücretlerle İlgili Sorumluluk

Bu hüküm Perugia Deklarasyonunda yer alan hükmü teyit etmektedir. Ödenmemi ş bulunan ücretlerle ilgili sorumluluk konusundaki yanlı ş anlamalar farklı üye devletler avukatları arasında uyu şmazlıklara sebep olmaktadır. Yabancı bir meslekta şa verilecek ücret konusunda kendi sorumlulu ğunu kaldırmak veya sınırlamak isteyen bir avukat işin ba şında bu konuya açıklık getirerek anla şma sa ğlamalıdır.

5.8. Madde’ye ili şkin açıklama – Mesleki Geli şimin Sürdürülmesi

Mesleki geli şmeleri takip etmek profesyonel bir yükümlülüktür. Avukatlar,mesleki alanda Avrupa hukukunun artan etkisi ve geli şmesinden, haberdar olmalıdır.

5.9. Madde’ye ili şkin açıklama – Farklı Üye Devlet Avukatları Arasında Uyu şmazlık

Bir avukat, ba şka bir üye devlet avukatından herhangi bir hakkını aramak için hak arama ba şvurabilir, hakkını talep edebilir. Ancak, ortada mesleki bir ihtilafın veya meslek kurallarından kaynaklanan bir ihtilaf söz konusu ise, gerekti ği takdirde dava yoluna gidilmeden, ilgili Barolar veya Meslek Örgütlerinin yardımı ile konu dostane yollarla çözülmelidir.

DY-Ağustos, 2010